Deep Democracy

De wijsheid van de minderheid: hoe benut je alle perspectieven in je team of klas?

Ieder mens neemt een pakketje met wijsheid mee in een groep, in de vorm van ervaring, expertise, vaardigheden, kennis en perspectieven. Wanneer we die verschillende wijsheden met elkaar delen en benutten, kunnen we samen veel meer dan ieder afzonderlijk. Maar hoe zorg je ervoor dat iedereen kan meedoen? En hoe benut je alle perspectieven in de groep?

Deep Democracy is een manier van dialoog voeren en besluiten nemen waarbij de wijsheid van de minderheid wordt meegenomen. Voor de zomer volgden vijftien collega’s een tweedaagse Deep Democracy-training. Deze werd verzorgd door Human Dimensions, en aangeboden door Practoraat Relationeel Werken in samenwerking met werkgroep Internationalisering van Summa. 

Meer draagvlak en goede besluitvorming

De training biedt gesprekstechnieken en handvatten die kennis, ervaringen en perspectieven in een groep zichtbaar maakt, zodat ze benut kunnen worden. Dit leidt tot meer draagvlak in een team of organisatie en helpt om tot kwalitatief betere keuzes te komen. Dit omdat meerderheidsstandpunten worden verrijkt met kennis, ervaringen en perspectieven die in een groepsoverleg niet vanzelfsprekend de boventoon voeren. Het is een praktische methodiek die – door teams of in de klas – kan worden ingezet bij creatieve processen, het nemen van besluiten en het zichtbaar maken van het groepsonbewuste; de dingen die onuitgesproken blijven, maar wel leven in een groep.

“Toen ik de kans kreeg om deel te nemen aan de training Deep Democracy greep ik die met beide handen aan”, zegt Leo Wouter, docent bij Summa Engineering. “Het is een praktische training, met een mooie filosofie, die deelnemers een concrete aanpak biedt. Eén van de belangrijkste handvatten vind ik de manier waarop je als docent jouw studenten het gevoel kan geven dat hun mening ertoe doet, ook al staat die haaks op wat de meerderheid denkt. Ik zie ook zeker mogelijkheden om het in te zetten in de klas, om beter te weten wat er speelt bij de studenten en te zien wat zij nodig hebben in het onderwijs.”

Ruimte geven aan de onderstroom in een groep

Alleen als mensen de vrijheid en ruimte voelen om deze perspectieven met elkaar te delen, kunnen ze worden benut. “In iedere klas en in ieder team heb je als het ware te maken met een ijsberg”, zegt Rianne Klerx, teamleider bij Summa Business. “Van die ijsberg zie je alleen het topje van wat er leeft in een groep en onder de waterspiegel speelt zich een hoop af waar je niet direct zicht op hebt. Vaak zijn dit dingen die niet vanzelfsprekend in groepsverband op tafel komen. Het is dan goed om te beschikken over technieken om onderwerpen bespreekbaar te maken die verborgen blijven als je er geen aandacht aan geeft. Dit helpt om onderwerpen die spelen in de klas of team te signaleren, te bespreken, mee te nemen en indien nodig samen aan te pakken.” 

Bevorderen van inclusie in het onderwijs

Rinske Broekman, docentonderzoeker Diversiteit, Inclusie en Gelijkwaardigheid bij Summa: “Naast dat Deep Democracy tot betere duurzame besluiten leidt, heeft het ook grote voordelen voor de groepsdynamiek en de mate van inclusie in een team, klas en binnen Summa. Het biedt een aanpak die helpt om beter naar elkaar luisteren, meer zicht te krijgen op elkaars kennis en meningen, en om open te staan voor elkaars perspectieven. Als we onszelf hier meer in trainen, leren we ook beter om te gaan met onderlinge verschillen en diversiteit te benutten.”

Verandering via dialoog

De training is onderdeel van een groter plan om inclusie te bevorderen binnen Summa. “Het faciliteren en verbeteren van de dialoog staat centraal in het actieonderzoek naar diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid”, zegt Bennie Krol, actieonderzoeker bij Practoraat Relationeel Werken. “In eerdere dialoogsessies gaven studenten aan het waardevol te vinden om met elkaar in gesprek te gaan over onderlinge overeenkomsten en verschillen, en hoe daarmee om te gaan. Ze lieten ons onder andere weten zich gezien en gehoord te voelen. Ook hielp de sessie hen te kijken door de bril van een ander, er ontstond meer begrip voor de verschillende zienswijzen in de groep. Vanuit het practoraat hebben we enkele methodes ontwikkeld om de dialoog toegankelijker te maken. Uiteraard hebben we hierbij goed gekeken naar bestaande methodieken, de gesprekstechnieken van Deep Democracy zijn hier een voorbeeld van”.